Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü
Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü
Sık rastlanan bozukluklar arasında yer alan çocuklarda öğrenme güçlüğü, çocuğun normal ya da normal üstü bir zeka seviyesine sahip olmasına rağmen, okuma, dinleme, anlama, yazma, kendini ifade etme ya da matematiksel anlamda zorluklar yaşamasına neden olan sorundur. Çocuk normal ya da normal üstü bir zekaya sahipken, okul başarısı düşük olmaktadır. Ailelerin genellikle “zeka geriliği” olarak nitelendirdiği bu durum, aslında zeka geriliğinden oldukça farklıdır. Çocukların zekasıyla ilgili bir sorun gündemde değildir, çocukta bunu oluşturan problem, yaşadığı öğrenme güçlüğü problemi ile ilgilidir.
Okul başarısızlığı ve okula uyum problemleri oluşturan çocuklarda öğrenme güçlüğü, çocuğun yeterince iyi dil becerilerini kullanamaması, sözel veya yazılı ifadelerinde, okuma ve yazmada, matematik becelerinde sorunlar oluşmasına neden olmaktadır. Çoğunlukla çocukların dil gelişimi beklendiği gibi olmamaktadır. Diğer çocuklardan farklı olduğu belli olmakta, ancak farklılığı zeka ile ilgili olmamaktadır.
Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü Nedenleri
Çocuklarda öğrenme güçlüğü çocuğa özgü spesifik nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu duruma neden olan belli başlı nedenler söz konusu olabileceği gibi, kişiye özel nedenler de olabilmektedir. Ayrıca meydana gelen sorunlar, her zaman belirli bir neden dahilinde de değildir. Tam nedeni saptamak zordur. Dolayısıyla hiçbir zaman kesin bir cevap vermek mümkün olmamaktadır.
Çocuklarda öğrenme güçlüğü nedenleri:
- Zihinsel gelişim gerilikleri,
- Görme ve işitme problemleri,
- Kronik hastalıklar,
- Psikolojik problemler,
- Motivasyon eksikliği,
- Aile içi sorunlar,
- Okula, öğretmene ya da eğitim sistemine bağlı olarak oluşan problemler,
Bu bozukluk doğuştan gelmekte ve sonradan edinme gibi bir durum söz konusu olmamaktadır. Fakat bu bozukluk çoğu zaman okul döneminde keşfedilmektedir. Öğrenme bozuklukları tedavisinde kişilerin erken olmaları ve erken davranmaları önemlidir. Bu tedavinin olumlu ve etkili sonuçlanmasını sağlayacak önemli faktörlerden bir tanesidir. Okul öncesi dönemde bu belirtileri fark etmek ve uygun tedaviye başvurmak, çocukların okul döneminde yaşayacakları sorunları en aza indirecektir.
Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü Belirtileri
Çocuklarda öğrenme güçlüğü ne kadar erken teşhis edilirse, tedavi o kadar işe yarayacağından ebeveynlerin çocuklarında gözlemledikleri belirtilere çok dikkat etmeleri gerekmektedir.
Okul Öncesi Dönem Belirtileri
- Önce-sonra, renk, sayı, ön-arka gibi temel kavramları ayırt etmekte zorlanma,
- Figür-zemin ayrımının yapılmasında zorlanma,
- Benzerlik ve farklılık gibi kavramların gelişmesinde güçlükler,
- Sağı solu ayırt etmekte zorlanma,
- Sınıflandırma, gruplama ve sıralama yapmakta güçlük çekme,
- Doğru sözcükleri bulmakta güçlük çekme,
- İp atlama, bisiklete binme gibi becerilerde zorluklar.
İlköğretim Dönemi Belirtileri
- Okul başarısızlığı gözlenmektedir.
- Okuma-yazma becerileri zayıftır.
- Aritmetik becerilerde zayıflık görülür.
- Günleri, mevsimleri, ayları ve alfabenin harflerini ayırt etmekte zorluk görülür.
- Okuduğu veya dinlediği bir metni, olayların akışına göre sıralamakta güçlük çekebilir.
- Düşüncelerini sırayla ifade etmekte zorlanmaktadır.
- Dikkat ve konsantrasyon sorunları görülmektedir.
- Aşırı hareketlilik durumları oluşabilir.
- İşitsel, dokunsal ve görsel algı güçlükleri bulunmaktadır.
- Sözel olmayan mesajları algılamak ve yorumlamakta zorluklar meydana gelir.
Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü Türleri
Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü birbirinden farklı özelliklere sahip 3 türe ayrılmaktadır. Bazen bu üç türün beraber bulunduğu ya da ikisinin beraber göründüğü durumlar da olabilmektedir.
- Disleksi (Okuma Güçlüğü): Özellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda görülen bir okuma bozukluğudur.
- Disgrafi (Yazı Anlatım Bozukluğu): Yazma becerilerinde zayıflık görünen gruba verilen isimdir.
- Diskalkuli (Aritmetik Bozukluğu): Sayısal kavramlar, hesaplama gibi aritmetik becerilerin ağırlıklı olarak zayıf olduğu gruptur.
Çocuklarda Öğrenme Bozukluğu Tipleri
- Sözel olmayan öğrenme bozukluğu: Yukarıda yer alan 3 grupta birden bozukluk görülmesi durumudur.
- Görsel uzamsal beceriler: Görsel algı, el-göz koordinasyonu görülen becelerilerde oluşan bozulmadır.
- Motor beceriler: İnce kaba motor becerilerinde bozulmalar olmakta, koordinasyon sorunları görülmektedir.
- Sosyal İletişim Becerileri: Sözel olmayan becerilerin algılanamaması, sosyal yargılamada güçlüklerin olmasıdır.
Çocuklarda Öğrenme Güçlüğü Tedavisi
Çocuklarda öğrenme güçlüğü tedavisi, çocukların DSM-5 kriterleri ve uygulanan test envanterleri sonrasında tanının konulması ile başlamaktadır. Ailelerin belirtilerden birini ya da birkaç tanesini görmeleri halinde, çok zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmaları gerekmektedir. Çocuk ergen psikiyatri uzmanı bu tanıyı koyabilecek yetkiye sahiptir. Daha sonra tedavi özel eğitim ve ilaç tedavisi ile destekleniyor olmalıdır. Aksi takdirde çocuklar okul başarısızlığı problemi ile yüzleşecek ve motivasyon kaybı dolayısıyla, istedikleri başarıyı elde edemeyecektir. Ayrıca yaşa bağlı ilerleme, daha sonra tedaviyi güçleştirebilmektedir.
Manisa psikiyatri olarak kurumumuzda, çocuklarda öğrenme güçlüğü testleri uygulanmakta ve çocuk ergen psikiyatri uzmanımız tanıyı koyduktan sonra uygun tedaviyi uygulamaktadır. Ebeveynlerin aksatmamaları gereken bu duruma doğru tedavi uygulandıktan sonra, çocuğun geleceğine olan olumsuz etkileri azaltılmaktadır.
Dr.Sultan Basmacı Kandemir